FUNCTIE VAN DE TOEKOMST

Juriaan Lahr vertrekt na 16 jaar naar Internationale Federatie in Genève

Juriaan Lahr is sinds kort aan de slag als Hoofd Digitale Transformatie bij de Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maan-verenigingen (IFRC) in Genève. Hij blikt terug op zijn jarenlange werk als Hoofd Internationale Hulp vanuit Den Haag. En kijkt vooruit op de functie waarin hij zal moeten laveren tussen razendsnelle digitale ontwikkelingen en de complexere organisatie bij de Internationale Federatie.

“Er is de afgelopen 16 jaar veel veranderd binnen het Nederlandse Rode Kruis,” zegt Juriaan Lahr, tot voor kort Hoofd Internationale Hulp. In positieve zin, benadrukt hij. Juriaan maakte op  1 september de overstap naar de IFRC in Genève waar hij werkt als Hoofd Digitale Transformatie. “Een functie van de toekomst,” zegt hij. “Afgelopen jaar schreef ik al mee aan de nieuwe, wereldwijde digitale strategie, nu komt de uitvoering.” Vooruitlopend op de troepen zal Juriaan het gebruik van digitale technieken aanjagen zodat de hulpverlening van het Rode Kruis wereldwijd verbetert, versnelt, verduurzaamt en relevant blijft. “Het is eigenlijk een constante ‘start up’.”  

Mission impossible

Als jonge fiscalist maakte Juriaan in 1997 zijn entree bij de Rode Kruis-familie. Nadat een oude Rus van de IFRC in Genève met zijn handen in het haar zat over de financiële huishouding in Georgië, werd Juriaan uitgezonden om de boel op orde te krijgen. “Een mission impossible, maar uiteindelijk kreeg ik  de rapportages allemaal sluitend. ” Hij had bewezen wat hij kon en vertrok het jaar erna naar Afghanistan voor een nieuwe missie.

Het was niet alleen de nieuwsgierigheid naar het internationale werkveld die Juriaan naar het buitenland  lokte. Het idealisme van ‘zorgen voor elkaar’ kreeg hij van huis uit mee; zijn vader was huisarts en zijn moeder antropoloog. “Het is belangrijk dat we in extreme rampspoed voor elkaar blijven zorgen. Jij kan morgen diegene zijn die hulp nodig heeft.” Het Rode Kruis maakt wereldwijd een verschil in de persoonlijke omstandigheden van mensen, ook al verandert de ellendige situatie in een land niet altijd. “Bijvoorbeeld in Afghanistan en Syrië, daar ondersteunen hulpverleners van het Rode Kruis hun eigen gemeenschappen met onder meer voedsel, water en medische zorg. Maar veel belangrijker: ze bieden hoop, hoop op een uitweg.”

In hetzelfde schuitje

“Samenwerkingen verlopen soms moeizaam, maar ik denk dat je elkaar altijd kunt vinden in de gedeelde verantwoordelijkheid die je hebt. Uiteindelijk zit je in hetzelfde schuitje en moet je de mogelijkheden blijven zien.” In september 2005, toen hij als 35-jarige in Den Haag op het hoofdkantoor kwam werken, was de internationale afdeling klein, de werkdruk te hoog en de interne processen verliepen stroef. “Dat was niet erg efficiënt. Ik kreeg de ruimte om nieuwe mensen aan te trekken, de samenwerking te verbeteren en een nieuwe strategie te ontwikkelen. Door de medewerkers in het veld én op het hoofdkantoor meer te betrekken bij de processen en zo draagvlak te creëren, werd de sfeer prettiger en konden we gaan bouwen aan betere hulpverlening.”

Juriaans vastberadenheid zorgde er uiteindelijk voor dat datateam 510 van de grond kwam binnen het Nederlandse Rode Kruis. “In 2015 kwam collega Maarten van der Veen bij me met zijn ambities op het gebied van informatiemanagement en het gebruik van data en digitale technieken voor de hulpverlening.  Ik heb gezegd: ‘werk je idee uit en ga het doen’. Toen er het jaar daarna overstromingen waren in India en Bangladesh konden Maarten met zijn team direct laten zien hoe relevant het was om  de schade snel digitaal in kaart te brengen. Inmiddels is 510 uitgegroeid tot een grote club. Tegenwoordig zijn digitale technieken onderdeel van de hulpverlening en erg nuttig bij een pandemie of moeilijk bereikbare en zeer kwetsbare mensen.”  

Sprong in het diepe

Het is een beetje een sprong in het diepe. Toch werkt hij gestaag door op de ingeslagen weg van innovatie en verbeteringen in de humanitaire hulpverlening. “Kijk, er zijn natuurlijk projecten geweest die niet helemaal succesvol afliepen, maar over de hele linie is het Nederlandse Rode Kruis de afgelopen jaren enorm gegroeid qua professionaliteit.,” legt Juriaan uit. Vanuit de internationale afdeling is er een betere verstandhouding met het internationale Rode Kruis-netwerk en ook de positie van het Klimaatcentrum is sterk gegroeid. “De vluchtelingencrisis in 2015 was een boeiende tijd. Toen zetten we ons in voor het mobiliseren van mensen en het neerzetten van een nieuwe formule in de vorm van ‘Welkomwinkels’. Die vernieuwing en samenwerking zijn prachtig om te zien. Ik zie heel duidelijk dat er tussen de verschillende afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis sterkere verbindingen zijn dan voorheen.”

De dynamiek tussen razendsnelle digitale ontwikkelingen en de complexere organisatieprocessen bij de IFRC wordt een uitdaging, denkt Juriaan. Maar hij heeft vertrouwen in het veranderingsproces en kent de organisatie op zijn duimpje. “Uiteindelijk is het een combinatie van vertrouwen geven en vertrouwen krijgen. Dit vraagt om helderheid en openheid, alles moet op tafel komen. Er is altijd een manier om tot een bepaalde oplossing te komen.” Juriaan wil vooral bijdragen aan effectieve hulpverlening in het veld, waar dat ook is. “Ik heb enorme bewondering voor de manier waarop onze medewerkers en vrijwilligers wereldwijd omgaan met rampen en conflicten én in die moeilijke situatie hulp bieden aan anderen. Onze lokale mensen hebben het respect van de gemeenschap, zonder hen is er helemaal niets mogelijk."

INNOVATIEVE AANPAK VACCINATIECAMPAGNE

Rumor Tracking Tool in de Filipijnen

Op de Filipijnen zorgen geruchten en nepnieuws, verspreid via sociale media, voor een lagere vaccinatiebereidheid. De Rumor Tracking Tool is een nuttig hulpmiddel ontwikkeld door 510, het speciale data- en digital team van het Rode Kruis. Zo kunnen communicatiecampagnes gericht en effectief worden ingezet.

De Filipijnen hebben al langer te maken met negatieve reacties rond vaccinatieprogramma’s. Het was dan ook niet verwonderlijk dat er de afgelopen maanden weerstand was tegen coronavaccinaties. Dit zorgt ervoor dat minder mensen zich hebben laten vaccineren. Het is niet voor het eerst dat angst leidt tot lagere vaccinatieaantallen. De gevolgen hiervan kunnen groot zijn, zo bleek in 2018. Toen werden de Filipijnen getroffen door een uitbraak van mazelen met meer dan 18.000 gemelde gevallen.

Scan van Twitter

Paul Drossou, vertegenwoordiger van het Nederlandse Rode Kruis op de Filipijnen: “Vanwege de angst rond vaccinaties, keerde ook polio terug nadat het al lang was uitgeroeid. Het Filipijnse Rode Kruis wilde in eerste instantie een ander hulpmiddel gebruiken om gegevens te verzamelen over vaccinatiecampagnes. Maar toen stelde het Nederlandse Rode Kruis voor om gebruik te maken van de Rumor Tracking Tool.”

De Rumor Tracking Tool scant berichten op Twitter (tweets) op informatie over vaccins met behulp van trefwoorden en deelt ze vervolgens op verschillende onderwerpen in. De resultaten worden real-time getoond op een dashboard dat onder meer de frequentie van de tweets, de data waarop ze zijn geplaatst en de locatie laat zien. 
 

Goed beeld van geruchten

Heleen Elenbaas is als manager werkzaam bij 510. “Geruchten en nepnieuws hebben duidelijk invloed op de vaccinatiegraad. Mensen worden bang of sceptisch door verhalen op sociale media en weigeren zich vervolgens te laten vaccineren. Het Filipijnse Rode Kruis is een van de belangrijkste organisaties die vaccins in het land aanbiedt. Het is daarom essentieel om een goed beeld te krijgen van de geruchten die circuleren. Die moeten we aanpakken. Het mooiste is als duidelijk wordt welke geruchten zich op welk moment op welke locatie verspreiden, zodat de  communicatiecampagnes zo gericht en effectief mogelijk kunnen worden ingezet.”

Betrokkenheid van gemeenschap

“Het Filipijnse Rode Kruis wilde in 2018 weten hoe de gemeenschap over vaccinatie voor mazelen dacht," vertelt Heleen over eerder gebruik van deze tool. "Om vervolgens met specifieke programma's in te spelen op de aanhoudende geruchten in de gemeenschap. Er werd aanspraak gedaan op de betrokkenheid en verantwoordelijkheid en dit heeft goed gewerkt. Met de uitrol van de COVID-19-vaccins in de afgelopen maanden hebben we besloten om deze tool in aangepaste vorm in te zetten. Hierbij integreren we gegevens rond het coronavaccin.”

Gevraagd naar de verbeterpunten van de Rumor Tracking Tool antwoordt ze: "Het is momenteel alleen gericht op Twitter-gegevens, omdat dat een openbaar  platform is. De gebruikers van Twitter in de Filippijnen vormen echter geen representatieve afspiegeling van de bevolking. Daarom gelden de bevindingen niet voor het hele land.”

Vervolgstappen

Heleen ziet desondanks mogelijkheden voor een breder gebruik van de tool. "Ook andere Rode Kruis- of Rode Halve Maan-verenigingen hebben interesse, vooral met de verdere uitrol van de COVID-19-vaccinaties. De Rumor Tracking Tool heeft de potentie om uit te breiden. Het delen van data en digitale hulpmiddelen helpt om gezamenlijk naar een doel te werken en efficiënt in te spelen op de behoeften van gemeenschappen. Deze tool is een goed voorbeeld hoe je met innovatieve oplossingen tot concrete, gerichte acties komt.”