ALLES OP ALLES NA DE AARDBEVING

Noodhulp voor miljoenen mensen

Iedereen heeft de vreselijke beelden gezien na de aardbeving in Turkije en Syrië begin februari. Meer dan 50.000 mensen zijn overleden en ruim 11.000 gebouwen zijn verwoest. In totaal werden zo’n 23 miljoen mensen getroffen door deze vreselijke ramp, de dodelijkste in de geschiedenis van Turkije. Het zijn hallucinante cijfers, waar onvoorstelbaar veel leed achter schuil gaat. Hoe helpt het Rode Kruis?

De eerste prioriteit na de aardbeving was het zoeken en redden van mensen die onder het puin bedolven lagen. Daarnaast zijn miljoenen mensen alles kwijtgeraakt, dus ook zij hadden direct hulp nodig. Het Rode Kruis opende direct Giro7244 om de slachtoffers te helpen. Kort daarna werd Giro555 aangekondigd en is het Nederlandse Rode Kruis overgestapt naar dat nummer. Inmiddels zijn er meer dan 20 miljoen warme maaltijden uitgedeeld en 15 miljoen flessen water.

Alles verdwenen

Bastiaan van Blokland, woordvoerder van het Nederlandse Rode Kruis, was enkele weken na de ramp in Turkije. Hij bezocht de stad Antakya, in het zuiden van het land. “Het is bizar om te zien dat een stad volledig in puin ligt. In deze regio waren veel plekken van archeologische en culturele waarde, maar dat is allemaal verdwenen. Alle gebouwen zijn afgezet omdat ze onveilig zijn.” Hij vertelt over zijn reis naar dit gebied. “Onderweg zag ik veel tentenkampen van mensen die niet meer in hun huis durfden te slapen. Hoe dichter ik bij de zwaarst getroffen regio kwam, hoe groter de tentenkampen werden en hoe groter de destructie.”

Van verslaggevers die in de dagen na de ramp aanwezig waren, weet hij dat de situatie enorm chaotisch was. “Er was veel paniek, verdriet, angst en pijn. Gelukkig werden er ook mensen levend uit het puin gehaald. Nu is het een bouwput vol graafmachines en vrachtwagens, met militairen die de boel op orde houden en hulporganisaties die doen wat ze kunnen. Ondanks de intens treurige situatie vind ik het bijzonder om te zien dat mensen nog kunnen lachen als je met ze praat.”

Wonen in tenten

Veel gebouwen die nu nog overeind staan, worden waarschijnlijk gesloopt omdat ze niet meer veilig zijn. “Voor mensen die niet de middelen hebben om ergens anders naartoe te verhuizen, geldt dat ze waarschijnlijk nog vrij lang in deze situatie zitten. Zij wonen nog lang in tenten. Dat is schrijnend. Deze ramp was natuurlijk veel in het nieuws, maar nu lees je er niet zo veel meer over. Het leven van deze mensen is getekend voor de komende decennia. Niet iedereen beseft hoe groot de impact werkelijk is.”

Overlevingsmechanisme

“Terwijl ik foto’s aan het maken was, werd ik aangesproken door een man. Hij vond dat ik beter met mensen kon praten dan ze te fotograferen. Hij vertelde me daarna dat hij met zijn blote handen een vrouwelijk familielid onder het puin uit had gehaald. Ze ligt nu in het ziekenhuis in Istanboel. Andere familieleden, waaronder zijn broers, zijn overleden. 'Ik leef,' zei hij tegen mij, 'maar van binnen ben ik dood'.” 
Bastiaan sprak meer mensen die in shock waren na de ramp. “Het is soms moeilijk te geloven wat ze zeggen, omdat ze het ogenschijnlijk laconiek vertellen. Deze mensen zijn zwaar getraumatiseerd, maar ze hebben geen tijd om bij de pakken neer te zitten. Ze hebben niets meer en toch moeten ze door.”

Psychologische hulp

Naast de noodhulp die wordt geboden voor de eerste levensbehoeften is er ook steeds meer aandacht voor de verwerking van de ramp. “Ik bezocht bijvoorbeeld een tent voor kinderen waar ze samen kunnen spelen of tekenen. Het is voor hen een veilige plek, weg van de ellende. De begeleiders in die tent zijn getraind om bepaalde dingen met kinderen te bespreken. Dat zijn geen therapeutische sessies, ze laten de kinderen ge-woon tekenen en praten dan over wat er op papier staat. Zo leer je waar de kinderen mee zitten en waar je ze mee kunt helpen.” 
Dat er meer aandacht is voor de psychologische kant van een ramp, is volgens Bastiaan een goede ontwikkeling. “Dat zie je bijvoorbeeld ook in Oekraïne, waar veel psychologische nood is als gevolg van de oorlog. Het is mooi om te zien dat hier steeds meer aandacht voor is binnen het Rode Kruis.”