Leestijd 5 minuten
Legerarts aan de wieg van het Nederlandse Rode Kruis
In 1864 worden de eerste afspraken van het Internationale Rode Kruis vastgelegd in de Conventie van Genève. In de jaren erna richten steeds meer landen verenigingen van het Rode Kruis op. Johan Basting speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van Het Nederlandse Rode Kruis.
De Nederlandse legerarts Johan Basting steunt Henry Dunant bij de oprichting van het Internationale Rode Kruis. Daarnaast pleit hij in Nederland voor een nationale Rode Kruis-organisatie. Dit begint in 1863 als hij Dunants boek ‘Un Souvenir de Solferino’ vertaalt naar het Nederlands. In oktober 1863 is Basting afgevaardigde voor de Internationale Conferentie in Genève, maar zonder mandaat vanuit Nederland. De Nederlandse regering is namelijk voorzichtig als het om internationale politieke zaken gaat. Ondanks de terughoudendheid ondertekent de Nederlandse regering in november 1864 de Eerste Conventie van Genève.
Op 19 juli 1867 is het wel zo ver. Koning Willem III zet op Paleis het Loo zijn handtekening onder het Koninklijk besluit tot oprichting van ‘Eene Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is.’ Het Nederlandse Rode Kruis ziet het daglicht.
Het doel van de Vereeniging is iedereen te helpen die in nood is. In binnen- en buitenland. Destijds werd het doel zo geformuleerd: “In tijd van oorlog, het lot van den gekwetsten en zieken krijgsman door persoonlijke diensten en stoffelijke hulpmiddelen te helpen verzachten, ook dan, wanneer hare hulp wordt gevraagd door oorlogvoerende natiën, terwijl Nederland in den oorlog niet betrokken is; In tijd van vrede, zich uitsluitend tot die taak voor te bereiden, om daarvoor steeds gereed te zijn." 1
In 1870 komt de Nederlandse vereniging voor het eerst in actie in het buitenland, dat is tijdens de Frans-Pruisische oorlog. De Nederlandse regering is bang dat veel gewonden in Nederland moeten worden opgevangen en schakelt de hulp in van het Rode Kruis. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt in totaal tien ambulances en verzorgt honderden gewonden tot de wapenstilstand ingaat op 28 januari 1871.
Het personeel van een noodhospitaal van het Nederlandse Rode Kruis. | Hulp van het Rode Kruis bij de Frans Duitse Oorlog
In de periode tussen de Frans-Pruisische oorlog en de Tweede Wereldoorlog is het Rode Kruis veel actief in het buitenland. In 1901 vertrok een Nederlands medisch team, veldambulance genoemd, naar Zuid-Afrika waar een Boerenoorlog woedde. Onze organisatie helpt slachtoffers van conflicten op Borneo, Lombok en in Atjeh in Nederlands-Indië, maar ook op de Balkan, in Ethiopië en in Finland.
Het Koninklijk Huis heeft een aanhoudende belangstelling voor het Nederlandse Rode Kruis. Prins Hendrik werd in 1909 voorzitter. Na zijn dood nam prinses Juliana in 1934 het stokje over tot 1948. Daarna bleef ze beschermvrouwe. Sinds 2010 is prinses Margriet erevoorzitter van onze vereniging.
1 Bron: Verenigingen voor armenzorg en armoedepreventie in de negentiende eeuw (knaw.nl)