Droogte en conflicten pijnigen Ethiopië  

Water is een basisbehoefte. Een tekort aan water, bijvoorbeeld als gevolg van natuurrampen of gewapende regionale conflicten, zorgt onmiddellijk voor ernstige humanitaire nood. Ethiopië kampt sinds 2020 met enorme droogte. “Het regenseizoen was dit jaar weliswaar beter dan verwacht,” vertelt Lisa Zitman, coördinator Partnerships voor Ethiopië en Zambia. “Maar in de jaren hiervoor viel er veel minder regen dan eigenlijk zou moeten. Hierover verschenen nauwelijks berichten in het nieuws.”

Het land en de bevolking zijn nog aan het bijkomen van de gevolgen van de droogte. De nabije toekomst ziet er helaas weinig rooskleurig uit. Het natuurverschijnsel El Niño brengt zware neerslag met zich mee. Met als gevolg grote overstromingen. Het Ethiopische Rode Kruis werkt samen met de Internationale Federatie van het Rode Kruis aan een DREF/noodhulp operatie. “Door de klimaatcrisis zullen droge periodes vaker voorkomen en langer duren, evenals zware overstromingen.”

Ingewikkeld conflict

Een andere oorzaak van de hoge noden in Ethiopië zijn gewapende conflicten in verschillende delen van het land. Waaronder de recente escalatie in Amhara, een regio waar het Nederlandse Rode Kruis veel projecten ondersteunt. Ook in Tigray blijven de humanitaire noden hoog. Tijdens het conflict van 2020 tot 2022 sloegen miljoenen mensen op de vlucht en is veel infrastructuur verwoest. Dit heeft een enorme impact op onder andere de watervoorzieningen en de gezondheidszorg. “De internationale aandacht hiervoor is helaas gering. Daarom blijven we als Rode Kruis zoeken naar manieren om hier aandacht voor te vragen.”

De conflicten hebben ook een enorme impact op de hulpverlening, omdat getroffen gebieden vaak moeilijk bereikbaar zijn. “Voor we hulp kunnen bieden, moet de basisveiligheid voor onze werknemers gegarandeerd zijn. Er waren bijvoorbeeld in het verleden aanvallen op ambulances, daarom bekijken we elke situatie zorgvuldig. Het is daarnaast van groot belang de neutraliteit van het Ethiopische Rode Kruis te bewaken. Dat is lastig bij lokale conflicten.”

Water at the Heart of Climate Action

Het Nederlandse Rode Kruis werkt al met het Ethiopische Rode Kruis sinds de jaren dertig. De ondersteuning vanuit het Nederlandse Rode Kruis is een combinatie van lange termijn projecten, noodhulp en investeringen in het versterken van het Ethiopische Rode Kruis zelf.
In september 2023 werd een nieuw project gelanceerd in samenwerking met de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maan-verenigingen (IFRC) en andere organisaties. De financiering voor ‘Water at the Heart of Climate Action’ komt van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. “Dit partnerschap bouwt voort op jarenlange ervaring van het Ethiopische en Nederlandse Rode Kruis op het gebied van preventie en water management,” licht Lisa toe. Dat gaat verder dan het plaatsen van waterpompen en toiletten en het delen van kennis over hygiëne. “We kijken wat de impact is van water gerelateerde rampen op het landschap en de voorzieningen. Ook kijken we hoe we de negatieve gevolgen kunnen verminderen.”

Belang van goede data

Een manier om sterker te staan tegen natuurrampen is het verzamelen en analyseren van data, bijvoorbeeld over weerpatronen. “Om deze data goed te benutten, zijn lokale structuren nodig die toegang hebben tot de gemeenschappen die in risico gebieden wonen. Met deze date kunnen we gemeenschappen ondersteunen en zijn ze beter voorbereid op rampen. De data informatie gebruiken we bijvoorbeeld om huizen en landbouwgrond te beschermen tegen overstromingen. Daarnaast hebben we dankzij deze data droogte bestendige zaden geïntroduceerd.”

Goede structuren zijn essentieel in tijden van nood. “We proberen niet alleen beter te voorspellen wanneer het uit de hand zal lopen, maar zorgen er ook voor dat de waarschuwingen snel op de juiste plekken terecht komen. Bij acute nood moeten we de bevolking zo spoedig mogelijk informeren, zodat ze zichzelf in veiligheid kunnen brengen.”

Weerbare gemeenschappen

“In Tigray zijn we gelukkig van start gegaan met de hulpverlening. Eerder was dit door het conflict niet mogelijk. Ook ondersteunen we verschillende projecten in de Amhara-regio. Deze regio kent momenteel een grote interne vluchtelingenstroom. Tegelijkertijd is de Amhara-regio ook een opvanglocatie voor vluchtelingen vanuit Soedan. In Somali, in het oosten van het land, richten we ons met een project op hulpverlening betreft droogte.”

‘Water at the Heart of Climate Action’ is een belangrijke stap om toekomstige noodsituaties beter het hoofd te kunnen bieden. “We moeten er altijd rekening mee houden dat de uitvoerbaarheid van onze plannen of projecten plotseling kan veranderen. Binnen onze hulpverlening is zelfredzaamheid daarom altijd een doel. We proberen niet alleen te helpen in acute noodsituaties, maar kijken ook vooruit om lokale gemeenschappen weerbaarder te maken.”