Leestijd 5 minuten

“Voor mijn master ‘Besturen van maatschappelijke organisaties’ ging ik op zoek naar een vrijwilligersorganisatie waar ik bestuurlijke ervaring kon opdoen. Als bestuurslid voor de Studentendesk Utrecht sloot ik me aan bij het Rode Kruis. Een leuke en leerzame periode. Daarna werd ik vrijwilliger bij het afdelingsbestuur van Utrecht. Het was gaaf om meer te leren van de ervaren medebestuurders. Tegelijkertijd kon ik veel inbrengen omdat ik van een totaal andere generatie was. Ik was piepjong: 24 jaar. Tijdens een Rode Kruis Youth Camp in Bulgarije kwam ik in aanraking met jongeren die al langer bij het Rode Kruis vrijwilliger waren. Daar hoorde ik over de vacature voor de jongerenzetel in het verenigingsbestuur. Inmiddels maak ik daar bijna zeven jaar deel van uit. Door mijn studie bestuurskunde vind ik het interessant om een helikopterview te houden. Om knoppen waaraan je kunt draaien inzichtelijk te maken en op basis hiervan een weloverwogen beslissing te nemen.

Het Nederlandse Rode Kruis heeft één verenigingsbestuur. Dat bestaat uit één uitvoerend bestuurder - Harm Goossens - en zeven vrijwillige toezichthoudende bestuurders. Ieder met een eigen expertise. We houden toezicht op wat er binnen de organisatie gebeurt. Door bijvoorbeeld mee te denken over de strategie of door inhoudelijke stukken, zoals de jaarrekening, te bespreken. Na onze goedkeuring gaat een deel van deze stukken naar de ledenraad. Daarnaast geven we Harm vanuit onze toezichthoudende positie advies over dilemma’s die hij aan ons voorlegt. Ook hebben we hem, met goedkeuring van de ledenraad, officieel benoemd.

Naast mijn rol in het bestuur zit ik in de Governing Board van het Internationale Federatie Rode Kruis (IFRC). Deze rol werd eerst vervuld door Marieke van Schaik, onze vorige algemeen directeur. De statuten schrijven voor dat je vanuit dezelfde vereniging ter vervanging iemand van hetzelfde geslacht moet voordragen. Het Nederlandse Rode Kruis heeft mij toen voorgesteld, daar ben ik dankbaar voor. De Governing Board bestaat uit ongeveer dertig mensen verdeeld over de wereld. We ondersteunen de nationale Rode Kruis-verenigingen. Ongeveer twee keer per jaar komen we samen. We kijken naar welke kant we op willen gaan. Dit gebeurt op grote lijnen; landen kennen hun eigen mensen namelijk het beste en kunnen daar beter zelf over beslissen. Opgroeiend in Nederland ben ik me ervan bewust dat ik een bepaald beeld van de wereld heb. Het is de kunst om je westerse bril af te zetten en een wereldwijde beslissing te nemen waarbij iedereen gehoord wordt. Ik vind het mooi om met deze inspirerende leiders op te trekken.

Het Rode Kruis bood mij elke keer nieuwe kansen terwijl ik zelf soms dacht dat ik er te jong voor was. Nu weet ik: als jonge vrouw kun je juist het verschil maken tussen ervaren bestuurders.

Mijn mooiste herinnering in 2023 was tijdens een presentatie bij een lokale vereniging over de schoollunches. Er werd toen een filmpje afgespeeld. Een vrijwilliger die zich al tientallen jaren inzet voor het Rode Kruis en dit project mede had opgezet, kreeg tranen in zijn ogen. Dat raakte mij. Ik heb zoveel respect voor al die mensen die zich met hart en ziel inzetten. Soms sta ik gevoelsmatig wat op afstand, deze ontmoetingen en verhalen sterken me om mijn taak als bestuurslid zo goed mogelijk in te vullen.

In 2024 stop ik als toezichthoudend bestuurder. Dan zit mijn termijn van twee keer vier jaar erop. Ik zie er naar uit om plaats te maken voor een andere bevlogen jongere. Ik heb bewondering voor wat we als Rode Kruis de afgelopen jaren hebben neergezet. Er waren zoveel crises door elkaar. We hebben het voor elkaar gekregen om een mooie positie in de maatschappij te krijgen.”

“In 1993 haalde ik mijn EHBO-diploma en vervolgens mijn instructeursdiploma. Een jaar of tien later ging ik voor het Rode Kruis werken. Ik voel me er enorm thuis en welkom. We hebben allemaal hetzelfde doel: mensen helpen. Inmiddels ben ik bijna 19 jaar verbonden aan het Rode Kruis. Als evenementencoördinator voor de locatie Alblasserwaard en als senior EHBO-instructeur voor het Nederlandse Rode Kruis. Samen met collega Louise Schalkoort reis ik het hele land door om EHBO na- en bijscholingen te geven. Daarnaast zijn we betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe lesprogramma’s op het gebied van EHBO. Dat is enorm leuk.

Ik vind het belangrijk om mijn EHBO-kennis te delen, zodat mensen praktisch kunnen handelen en weten wat ze moeten doen bij een ongeval. Mijn doel is de hulpbereidheid en de hulpvaardigheid te vergroten. Iedereen kan EHBO leren, zeg ik altijd, hopelijk draagt dat bij aan de hulpbereidheid. De hulpvaardigheid trainen we tijdens de lessen.

Een belangrijke groep aan wie ik les geef, zijn de Rode Kruis-vrijwilligers. Met hen behandel ik de basiscursus en herhalingscursussen zoals reanimatie. Na een herhalingscursus mag ik de vrijwilligers competent verklaren.

Als vrijwilliger begin je met de opleiding EH4300. Dat is de meest uitgebreide module die we kennen binnen het Rode Kruis. Het omvat eerste hulp aan baby’s, kinderen en volwassenen. Wil je meer verdieping? Volg dan Evenementen Eerste Hulp, daar krijg je extra kennis en vaardigheden. Mensen die een aanvullend certificaat willen, kunnen kiezen voor een opleiding als wandelletsel of een cursus alcohol en drugs. De instructeurs van deze cursussen zijn allemaal verbonden aan het Rode Kruis. Tot slot is er de Medische dienst van het Rode Kruis. Deze hulpverleners hebben een medische achtergrond en een BIG-registratie. Die geldt voor bepaalde beroepsgroepen en geeft aan welke handelingen ze mogen uitvoeren.

Naast les aan vrijwilligers van het Rode Kruis geef ik ook instructies aan externen. Bijvoorbeeld aan leerlingen in het voortgezet onderwijs die de studie kinderdagverblijf, dagopvang of verpleegkunde volgen. Tegen iemand die interesse heeft, zeg ik altijd: ‘Wees welkom en kijk wat bij je past’. Tijdens de les probeer ik mijn passie voor EHBO en het Rode Kruis over te brengen. Ik hecht waarde aan de grondbeginselen; daar begin ik mijn cursus altijd mee. Regelmatig vraag ik: waar ken je het Rode Kruis eigenlijk van? Onze organisatie doet veel meer dan alleen EHBO-cursussen.

Terugkijkend naar 2023 vind ik het mooi dat we als senior instructeurs de vrijheid kregen om nieuwe dingen te ontwikkelen. Ik ga er van uit dat het voor ons ook volgend jaar druk zal blijven. In de coronatijd lagen veel trainingen en cursussen stil. Een online cursus geeft niet de ervaring van een praktijkcursus. Daarnaast verwacht ik dat het nieuwe lesmateriaal ‘RED’, gemaakt voor de basisschool, het middelbaar en praktijkonderwijs, een nog groter succes zal worden. Het enthousiasmeren van de jongeren is de basis. Zij zijn de jongelui die ons in de toekomst komen versterken bij het Rode Kruis.”

“Tien jaar geleden ben ik via een vriend bij het Rode Kruis gekomen. Hij vertelde me over het SIGMA-team. Toen ik wilde aansluiten, was net de overgang naar de noodhulpteams. Daar werd ik enthousiast van en ik heb me aangemeld als vrijwilliger. Naast teamleider van het noodhulpteam in Groningen ben ik ook actief bij de verbindingsdienst, Team Collegiale Opvang, bevolkingszorg, als coördinator voor de opvang van vluchtelingen in onder andere Ter Apel etc. Er zijn weken dat ik elke dag voor het Rode Kruis op pad ben. Dat is intensief, maar omdat het Rode Kruis inkleuring geeft aan mijn leven vind ik het allemaal heel mooi. Naast mijn vrijwilligerswerk heb ik twee bedrijven op het gebied van informatietechnologie.

Het noodhulpteam valt qua medische verantwoordelijkheid onder de regionale ambulancevoorziening. Qua organisatie zijn we zelfstandig. In onze regio worden we bij een noodsituatie met tien of meer gewonden opgeroepen. Bij een melding van de alarmcentrale gaat onze pieper direct af. Dan begint het.

Bij een noodactie wordt eerst één ambulanceploeg vooruitgestuurd. Zij beoordelen ieder slachtoffer in een minuut. Elke persoon krijgt een status: T1, T2 of T3. T1 moet snel geholpen worden. T2 kan iets langer wachten. T3 zijn de mensen die meestal nog kunnen lopen. Het noodhulpteam van het Rode Kruis kijkt naar de T3-mensen. Eerst beoordelen we of de status nog klopt of dat de persoon inmiddels T2 of T1 heeft. Met de ambulanceverpleegkundige in onze post bespreken we of ons oordeel correct is en of de voorgestelde behandeling akkoord is. Daarna behandelen wij de persoon. Tot slot doen we de administratie. We noteren voor elk slachtoffer wat er aan de hand is en houden bij waar iedereen naartoe gaat. Daarna dragen we de persoon over aan bevolkingszorg. Bovengenoemde beschrijving is het model dat wij hanteren, maar ieder incident is anders. Per geval bekijken we of deze blauwdruk toepasbaar is of dat we moeten afwijken.

In het ideale geval bestaat ons noodhulpteam uit 38 vrijwilligers. Momenteel zitten we op 28 man. Het is lastig om een team bij elkaar te krijgen en om hen te binden, want we vragen veel van deze vrijwilligers. Iedereen draagt een pieper en is 24/7 bereikbaar. Als je niet bereikbaar bent, moet je dat in je pieper zetten. Zo kunnen we altijd de bereikbaarheid in de gaten houden. Vooral tijdens vakanties, feestdagen en grote (landelijke) evenementen kan de inzetbaarheid een uitdaging zijn. Het noodhulpteam in Groningen is sinds 2016 twee keer opgeroepen. Eigenlijk zouden we in 2023 in actie komen bij het brandende schip in de Waddenzee. Het team van Drenthe was echter al opgeroepen omdat er sprake was dat er mensen naar het vliegveld in hun gebied gebracht zouden worden. Wij konden lekker doorslapen.

Ons noodhulpteam heeft maandelijks een bijeenkomst. Daar verdiepen we onze kennis en oefenen we. Er zijn jaarlijks drie dagdelen waarin we onze bekwaamheid aantonen: een oefenmoment en twee assessments. We worden getest op onze skills en de inhoud. Daarnaast zijn er verdeeld over het jaar grote oefeningen. Dan gaat het om het ervaren van en trainen in een complexe hulpverleningssituatie. We kijken dan hoe het team acteert in het grotere proces. Dit zijn oefeningen waarbij ook de brandweer, ambulancedienst en politie aansluiten.

Als mooiste moment van 2023 staat de oefening in dierentuin Emmen bovenaan mijn lijstje. Toen hielp ik niet bij de voorbereidingen, zodat ik als teamleider kon meedoen. Die dag hebben we veel geleerd. Dat is ook het doel van zo’n oefening. De schaal is gigantisch en heel realistisch. Er zijn brandweerwagens, politiemensen, ambulancepersoneel en ruim honderd fictieve slachtoffers.”