Wat is jouw rol binnen het Rode Kruis, Tess?

“Drie jaar geleden begon ik als vrijwilliger bij de Studentendesk in Wageningen. Daarna kwam ik in aanraking met de Jongerenpodcast Mentale Gezondheid. Na het eerste seizoen, waar ik actief was als commissielid, werd ik mede-projectleider van deze podcast. De podcast richt zich op jongeren en wordt ook door hen gemaakt. Jonge vrijwilligers uit het hele land zetten zich daarvoor in. Door middel van brainstormsessies bepalen we de onderwerpen. Wat zijn thema’s waar jongeren meer over willen weten? Dat nemen we als uitgangspunt. Daarbij houden we rekening met onderwerpen waar een taboe op rust, zoals burn-out, studiestress of pretend students. Pretend students zijn jongeren die gestopt zijn met hun studie maar tegenover familie en vrienden doen alsof ze nog steeds studeren. Tijdens de opnames gaan we altijd in gesprek met een expert of een ervaringsdeskundige. Het verhaal van iemand die zelf iets rond het betreffende thema heeft meegemaakt, spreekt jongeren aan.” 

Sander, waar hou jij je mee bezig?

“Ik ben altijd al hulpverlener geweest in hart en nieren. Op een gegeven moment kwam ik het Rode Kruis tegen. Ik startte als evenementenhulpverlener, later gaf ik les als Eerste Hulp instructeur en nu ben ik ook actief binnen het Team Collegiale Ondersteuning (TCO) in district Hollands-Midden. TCO is er voor iedereen binnen het Rode Kruis die iets ingrijpends heeft meegemaakt. Dat kan bijvoorbeeld een reanimatie zijn of een andere heftige gebeurtenis. We bieden een luisterend oor. Als TCO’er krijg je een basis- en een herhalingstraining. Daarnaast hebben we gezamenlijke intervisiebijeenkomsten waarbij we voorvallen bespreken. Alles wat we doen is vertrouwelijk. In ons werk krijgen we te maken met veel verschillende mensen. Door mijn vrijwilligerswerk kan ik me sneller in mijn collega’s inleven. Vrijwilligers zijn een bepaald slag volk. Dat kan ik zeggen, omdat ik er ook één van ben.” 

Hoe ga je om met al die verschillende karakters?

Sander: “De verschillen tussen mensen en karakters vind ik heel gaaf. Dat maakt een mens mooi. Iedereen heeft een bepaalde rugzak. Of je nu op je werk, privé of bij het Rode Kruis zit, je komt altijd mensen tegen die iets heftigs hebben meegemaakt. Die rugzak zorgt er soms voor dat emoties worden versterkt. Tijdens onze gesprekken is het belangrijk om mee te leven en empathie te hebben voor de persoon die voor je zit en zijn of haar situatie.”

Tess, wat vind je zo interessant aan mentale gezondheid?

“Ik denk dat mijn interesse voor emotionele problemen er altijd al was. Mijn studie heeft die interesse extra verdieping geboden. Er zijn veel raakvlakken tussen de podcast en mijn studie. Daarnaast heb ik altijd al belangstelling gehad voor gezondheid en maatschappelijke impact. Bij het Rode Kruis komt dit samen. Dat maakt dat ik het Rode Kruis een interessante organisatie vind. Gezondheid is niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Voor mij betekent mentale veerkracht dat je bereid bent met verschillende uitdagingen om te kunnen gaan of daarvan kunt herstellen. Die veerkracht biedt uiteindelijk de bouwstenen om zowel fysiek als mentaal ‘gezond’ door het leven te gaan. Gezond tussen aanhalingstekens, omdat dit begrip voor ieder individu iets anders kan betekenen.”

Sander, ervaar je als TCO’er dat mensen zich nog te weinig bewust zijn van het belang van mentale gezondheid? 

“Dat ervaar ik zeker. Wat vooral nog te weinig gebeurt, is blijven praten. En ook de realisatie dat het goed is om aan de bel te trekken. Je ervaringen delen en hulp zoeken is zo belangrijk. Het gaat er niet om met wie iemand praat, als dat maar gebeurt. Het gesprek kan ook met een collega, teamleider of vriend zijn. Of iemand een paars TCO-hesje aan heeft, is minder belangrijk. Zolang maar duidelijk is dat we bij het Rode Kruis geregeld hebben dat je bij iemand terecht kan.” 
Tess: “Dat zeg je mooi. Het bewustzijn dat mensen binnen onze organisatie ergens kunnen aankloppen is essentieel. Weten dat er iemand voor je is en dat het gesprek er mag zijn, biedt veiligheid.” 

Waarom maken jullie juist een jongerenpodcast over mentale gezondheid?

Tess: “Ik denk dat geestelijke veerkracht heel erg onderschat wordt. Niet alleen onder jongeren. Wel denk ik dat er onder de jongerendoelgroep weinig erkenning voor is. Dat werd duidelijk zichtbaar in de coronaperiode. Op sommige thema’s rust nog een groot taboe. Met de podcast proberen we die taboes te doorbreken door bepaalde zaken aan het licht te brengen. Als we mentale issues niet bespreekbaar maken, blijft er een zwaarte rond deze onderwerpen hangen en houden we de cirkel van ‘niet erover hebben’ in stand. Praten moet gewoon worden. Uiteindelijk hopen we handvatten te geven om deze thema’s bespreekbaar te maken. Eigenlijk is TCO een beetje het fysieke plaatje wat we met de podcast willen bereiken. Jij biedt een luisterend oor, maar ook erkenning door met mensen te gaan praten.”

Heb je in je tijd als TCO’er verschil gemerkt wat betreft taboes rond mentale gezondheid? 

Sander: “We zien dat er nu meer gepraat wordt. Wat ik interessant vind, is dat ik er zelf ook meer van bewust word hoe belangrijk praten is. Ik realiseer me steeds meer hoe mensen in elkaar zitten en dat fysiek, mentaal en emotioneel bij elkaar horen; het totaalplaatje moet kloppen. Het is belangrijk dat we blijven uitdragen dat het ‘gewoon’ is om je gevoelens en ervaringen te delen. Ongeacht waarover en met wie.” 

Kan je ook zonder de cursus TCO mentale eerste hulp verlenen?

Sander: “Natuurlijk. Je hoeft geen TCO-cursus te hebben gehad om mentale hulp te verlenen. De skills van empathie moet je in je hebben. Tijdens de cursus TCO krijg je als het ware extra gereedschap om anderen op geestelijk vlak te helpen. Het belangrijkste is dat mensen met elkaar blijven praten en tijdens een gesprek empathie, begrip en respect voor elkaar hebben. Wanneer je in gesprek gaat met iemand van TCO blijft dit gesprek gegarandeerd tussen jullie.”